Seryjny morderca czy psychopata? Według źródeł termin “psychopata” nie jest poprawnym określeniem osoby. Zdaniem naukowców termin ten jest używany przez wszystkich w języku potocznym. Termin psychopata pozbawiony jest jakiegokolwiek naukowego czy branżowego znaczenia. Słowo to powstało od greckich słów “psyche”, czyli dusza oraz “pathos”, które tłumaczyć można jako cierpienie. Zatem psychopata to osoba o “zaburzonej duszy”, co interpretować można jako zaburzony sposób odczuwania uczuć czy emocji, jednakże nie istnieje psychiatryczna diagnoza psychopaty. Identyfikacja osoby z zaburzeniami psychopatycznymi oraz zmiany w funkcjonowaniu ich mózgu. Pomimo iż nie stwierdzono czy psychopatia jest jednoznacznym zaburzeniem, to psychiatra D. Hare opracował narzędzie diagnostyczne zwane Skalą Skłonności Psychopatycznych. Narzędzie to obejmuje dwadzieścia pozycji, z których każda oceniana jest od zera do dwóch punktów. Osoby, które zbiorą komplet 40 punktów są pełnoobjawowymi, spełniającymi wszystkie wymagania psychopatami. Wartość graniczna diagnozy to 30 punktów, chociaż czasem wskazuje się też 25. Pozycje skali określa osoba przeszkolona w zakresie stosowania tego narzędzia. James Fallon w książce “Mózg psychopaty” opisuje funkcjonowanie mózgu oraz powstałe zmiany, które mogą wpływać na możliwość zdefiniowania osoby z zaburzeniami psychopatycznymi już we wczesnym dzieciństwie. Autor, studiując wiele zdjęć rentgenowskich mózgów seryjnych zabójców, zauważył pewne wzorce, które powtarzały się na każdym ze zdjęć. Na podstawie fotografii oraz studiowania specyfiki powstawania seryjnego mordercy wyróżnił on 3 główne “nogi”, które mają duży wpływ na to, iż osoba stanie się psychopatą. Te 3 parametry to (1) bardzo słabe funkcjonowanie oczodołowej części kory przedczołowej oraz przedniej części płata skroniowego, w tym także ciała migdałowatego; (2) obciążone wysokim ryzykiem warianty genów w tym gen wojownika (MAOA-L); (3) doświadczenie wykorzystania emocjonalnego, fizycznego lub seksualnego we wczesnym dzieciństwie. Odkrycie pierwszych dwóch wymienionych parametrów we wczesnym dzieciństwie pozwoliłoby na to aby takie osoby mogłyby pozytywnie oddziaływać na społeczeństwo. Taką osobę należałoby pilnować, aby nie wpadała w kłopoty oraz dbać aby osoby takie nie zostały w żaden sposób wykorzystane. Podział seryjnych morderców Seryjnych morderców możemy podzielić ze względu na stopień zorganizowania, mobilność oraz motyw zbrodni oraz cechy charakterystyczne stopnia zorganizowania przestępców jest najważniejszy. Wyróżniamy morderców zorganizowanych i niezorganizowanych. Ten podział łączy się z geograficzną mobilnością psychopatów. W związku z tym wyróżnia się geograficznie stabilnych morderców, czyli takich, którzy działają w pobliżu miejsca swojego zamieszkania oraz geograficznie mobilnych morderców, którzy, aby dokonać zabójstwa, przemierzają wiele kilometrów szukając odpowiedniej osoby. Kolejnym podziałem jest mobilność morderców. W tym przypadku możemy ich podzielić na trzy mniejsze podgrupy tj. podróżujących, lokalnych oraz takich, którzy są związani z konkretnym miejscem. Podróżujący przestępcy dokonują przestępstw zwykle w dalekiej odległości od swego miejsca zamieszkania. Lokalni przestępcy popełniają zbrodnie zwykle w swoim mieście czy wsi, w najbliższej okolicy zamieszkania. Ostatnia grupa natomiast jest związana z danym miejscem i przestępstw dokonuje wyłącznie np. w swoim domu czy miejscu zatrudnienia. Zawsze dokonuje morderstwa w tym samym miejscu. Ze względu na motyw zbrodni oraz cechy charakterystyczne ofiary możemy rozróżnić cztery podziały. Są to tak zwani wizjonerzy, misjonarze, maniaki władzy i mocy oraz hedoniści. Wizjoner to osoba, która miewa wizje, inaczej mówiąc wszelkie halucynacje. Osoby te mają swoje wizje co do ofiar i wybierają je tylko poprzez ich pryzmat. Misjonarze to osoby, które chcą zbawić świat. W tym przypadku uważają oni, iż ktoś zasługuje na śmierć i wydają samosąd w imię oczyszczenia społeczeństwa ze złych ludzi. Maniacy władzy i mocy czują silną potrzebę, aby móc kimś kontrolować, aby ktoś się ich bał. Jedyne czego pragną to móc zdominować osobę i pokazać jak wielką siłę posiadają. Hedonista dąży w swym życiu do maksymalizacji przyjemności i zminimalizowania przykrych doznań w życiu, takich jak ból czy cierpienie. U seryjnych morderców możemy rozróżnić trzy przykłady hedonistów. Zabójcy z lubieżności to tacy, którzy, aby zaspokoić się seksualnie, wykazują się niezwykłą brutalnością. Zabójcy zorientowani na emocje zabijają, ponieważ nowe doświadczenia zapewniają im podniecenie, są usatysfakcjonowani faktem, iż robią coś nowego, gdyż każda ofiara to nowe doznanie. Ostatnia grupa to zabójcy zorientowani na komfort. Zabójstwo samo w sobie nie jest dla nich satysfakcjonujące i nie zabijają oni dla samego faktu, ale dla różnych innych korzyści, przede wszystkim materialnych. Cała ta klasyfikacja jest ważnym czynnikiem w rozróżnieniu celu mordercy. Jest ona przydatna w kwestii złapania takiej osoby oraz rozróżnienia, czy kilka morderstw wykonała jedna osoba, czy są to jednak niepołączalne zabójstwa. Podsumowanie: Seryjni mordercy zazwyczaj są doświadczeni złym dzieciństwem. Już od najmłodszych lat sami wpadają w kłopoty lub ktoś odciska na nich swoje piętno przemocą. Wraz z rozwojem nauki lekarze są w stanie coraz bardziej skutecznie wykrywać w mózgu człowieka ubytki, które mogą skłaniać osobę do agresywnych działań czy braku empatii. Jeżeli zapewnimy dzieciom dobrą opiekę, to będziemy w stanie w jakimś stopniu wyeliminować prawdopodobieństwo pojawienia się seryjnych morderców w społeczeństwie. Natomiast podział seryjnych morderców jest ważny pod względem naukowym, gdyż można lepiej zrozumieć przyczynę działania przestępców oraz pod względem prawnym, gdyż może to ułatwić policji ich identyfikację. “W dalszym ciągu mam te uczucia – ale łagodzą je tabletki które biorę, i jestem spokojniejszy. Dlaczego nie wcześniej? Dlaczego jestem, jaki jestem? Badajcie to – poszukajcie odpowiedzi, nim zginą następni ludzie!” – fragment wypowiedzi Arthura Shawcrossa, seryjnego mordercy z książki “Rozmowy z seryjnymi mordercami” Christopher Berry-Dee Źródła: “Mózg psychopaty” – James Fallon “Rozmowy z seryjnymi mordercami” – Christopher Berry-Dee Psychopata – cechy osobowości psychopatycznej i jak je rozpoznać? Osobowość seryjnych morderców Podział seryjnych morderców